Monday 3 March 2014

Juna Niegos
CeD TLE – 1B

ANG KALUSUGAN BA AY KAYAMANAN?
(KALUSUGAN)
Kayamanan o Kalusugan? Ano ba ang ibig-sabihin o kahulugan ng kalusugan? Iyan ang tanong ng maraming tao dito sa ibabaw ng mundo. Para saan ba ang kalusugan kung ito naman ay napapabayaan lang. Kaya nga ibinigay ng maykapal ang katawan ng tao ito ay upang gamitin subalit huwag abusuhin pagkat kapag ito ay nasobrahan sa kahit anong bagay, alam ng diyos ang dapat mangyari sayo. Sabi  ng marami ang kalusugan ay maituturing na kayamanan ng isang tao kung hindi ka malusog balewala ang kayamanan mo dahil mauubos lang yan sa kakapagamot mo. Ang tao ay tunay na masasabing masipag sa paghahanap ng mga bagay na sadyang kasiya-siya sa kanyang  mga kagustuhan at hangarin. Handa itong gampanan ang lahat ng karakter para lamang mapagtagumpayan ang kanyang mithiin Ang tao ay mahilig maghanap ng bagay na makakapuno ng kanyang mga pangangailangan lalo pa ngayon na ang mundo ay nasa bingit ng krisis. Nalilimutan na ng tao na ang kanyang sagradong pangangatawan ay unti-unti nang nasisira sapagkat naaabuso na ito. Ang tao rin ay may kanya-kanyang katangian at personalidad subalit datapwat minsan nalilimutan na ng tao ang kanyang kalusugan ay nasa bingit ng pangamba, panganib, at disgrasya.
Lahat ng tao ay nagnanais na maging malusog. Subalit ang mabuting kalusugan ay maaaring mahirap matamo gaya ng makikita sa maraming tao na may mga karamdaman.  Ipinapalagay ng ilan na waring mas maraming tao ang nagkakasakit sa ngayon kaysa noon.
Hindi lahat ng bagay sa buhay ng tao ay mapipili nila tulad ng mga magulang, mga kapatid, tirahan, at iba pa, pero iba pagdating sa kalusugan bagaman may papel dito ang pinagmulan mo. Kadalasan nang mas malaki ang epekto sa kalusugan mo ay ang pinipili mong pamumuhay.
Nakagisnan natin na kapag sinabing “kalususugan” ay nangangahulugan ng pagkawala ng sakit o anumang karamdaman. Ang taong may mabuting kalusugan ay isang taong walang sakit. Ngunit hindi ito ang buong kahulugan ng kalusugan! Wika nga  ng “WHO” o World Health Organization, ang kalusugan ay ang isang estado ng pagkakaroon masiglang isip, katawan at pakikitungo sa iba. Hindi simpleng kawalan lamang ng sakit, kapansanan o iba pangkaramdaman. Ang kalusugan ay isa ring karapatan ng bawat tao sa buong mundo. Ito ay isang responsibilidad ng bawat isa sa sarili at sa kapwa. Pangalagaan ang iyong kalusugan para sa kapakanan mo at ng iyong pamilya.  Huwag ikompromiso ang kalusugan ng pamilya at kapwa sa pamamagitan ng bagay na hindi nakakabuti sa katawan.

Napakahalagang maunawaan natin na ang wastong pangangalaga sa ating kalusugan ay may apat na haligi na kung saan ito ay nakadepende. Ang apat na haliging ito ang nagsisilbing gabay para sa lahat upang matiyak ang ganap na pangangalaga ng kalusugan. Hindi magiging ganap na malusog ang isang tao kung hindi sinusunod kahit isa sa mga apat na haliging ito ng kalusugan.
Laging pakatandaan na ang kalusugan ay mayrong tatlong aspeto na nagsisilbing pamantayan para ang isang tao ay mataguriang malusog. Ang tatlong aspetong ito ay ang kalusugang mental, pisikal at ispiritwal. Ang tatlong pamantayan na ito ang pinakabatayan para ang isang komunidad o lipunan ay umunlad sa larangan ng ekonomiya, kultura at pulitika. Tingnan na lang natin ang mga First World Countries o kung tawagin ay G8 countries. Sila ang magandang halimbawa na maari nating paghalawan ng mga ideya tungo sa pangangalaga ng kalusugan at kaunlaran.
 Ang Apat na Haligi sa ating Kalusugan: Ang malusog na pamumuhay (Healthy Lifestyle), Kumain ng masusustansyang pagkain (Healthy Diet), Ang pag-inom ng pagkaing pang-ayuda (Food Supplementation), Ang pagsasagawa ng positibong pag-iisip (Positive Mental Attitude)
Kailangan natin ng regular na pag-eehersisyo upang tayo ay pawisan para maalis ang mga toxins o lason mula sa ating katawan. Importante ang regular na pag-eehersisyo sapagkat pinagaganda nito ang pagdaloy ng ating dugo. Kapag maganda ang daloy ng ating dugo sa buong katawan, gaganda rin ang ating pakiramdam, tatalas ang ating mga memorya at hindi tayo basta-bastang nakakaramdam ng pagkahapo. Kaya tiyak magiging produktibo tayo sa ating mga hanapbuhay tungo sa pag-unlad ng ating buhay.
Mag-ehersisyo at gagaan ang pakiramdam mo! Ang pagsasanay sa katawan ay kapaki-pakinabang. (1Timoteo 4-8). “Iniisip ng iba, Bakit ka pa magpapawis at magpapagod sa kakatakbo sa init ng araw kung puwede ka namang maglaro ng video game na kunwari’y iyon din ang ginagawa mo. Marinig mo palang ba ang salitang ehersisyo, napapagod ka na? Tatlong kapi-pakinabang ng regular na pag-eehersisyo. Pakinabang #1: Lalakas ang resistenssiya mo.Laging sinasabi ng tatay ko. Kung wala kang panahon sa ehersisyo maghanda- handa kan sa pagkakasakit. Pakinabang #2: Maglalabas ng pamparelaks ng mga hormone ang iyong utak. ”Kapag natetensiyon ako sa kakaisip, malaking tulong ang pagtakbo”, Maganda na sa katawan nakakaginhawa pa. Pakinabang #3: Mag-e-enjoy ka sa pag-eehersisyo. Gustong- gusto ko sa labas, “kaya ginagawa kong ehersisyo ang pagbibisikleta, pagakyat sa bundok, at paglalangoy. Sekreto sa Tagumpay: Mag-iskedyul ng kahit 20 minuto tatlong beses bawat lingo para sa pag-ehersisyong mae-enjoy mo.
Ang pag-e-ehersisyo, paglilibang at pagpapahinga ay malaking bahagi upang mapanatiling malusog at nasa hugis ang katawan. Mag ehersisyo araw-araw o kahit tatlong beses man lamang sa isang linggo. Maraming kabutihang nagagawa sa katawan ang ehersisyo, gayundin ang sapat na pahinga at paglilibang.
Matulog ng maaga- Bumangong Masigla! “Mas mabuti ang sandakot na kapahingahan kaysa sa dalawang dakot ng pagpapagal at paghahabol sa hangin.” (Eclesiastes 4-6). Kapag kulang ka sa tulog bagsak ang performance mo! Sikaping matulog nang maaga nang di-bababa sa walong oras gabi-gabi upang maiwasan na magkasakit.
Maliban sa sapat na tulog at pag ehersisyo, kailangan din na isama sa iyong buhay ang kaaliwan o kapahingahan. Lumabas isang araw sa kalikasan, maglakad sa mga bundok o tabing-dagat upang mapa- sariwa ang iyong sarili at makalimutan ang mga problema na nakakaapekto sa iyong mabuting kalusugan.

Hindi sapat ang regular na pag-eehersisyo, dapat ugaliing kumain ng 80% na alkaline at 20% acidic na pagkain. Ibig sabihin 80% ng ating pangunahing pagkain ay nagmumula sa gulay, prutas, nuts at grains. Mas mainam kung ang mga gulay at prutas ay kinakain ng hilaw upang makuha ang lahat ng sustansya mula sa mga pagkaing ito. Ang kumain ng hilaw na gulay at prutas ay magbibigay ng sapat na bitamina at mineral na kailangan ng ating katawan. Dahil mayaman din sa fiber, malaki ang papel ng gulay at prutas sa madali at regular na pagbabawas. Nakatutulong din ang gulay at prutas para linisin ang maliit at malaking bituka para maiwasan ang magkaroon ng sakit na colon at intestinal cancer. Dagdag pa ditto, ang gulay at prutas ay may taglay na natural enzymes na tumutulong sa ating digestive system.
Sa pagkain: Ipinapayo ng Bibliya na maging katamtaman sa pagkain “Huwag kang kumain ng sobra”. Pero para sa nakakarami hindi ito madaling sundin. Ang katwiran ng iba ay lagi akong gutom, parang wala akong kabusugan! Tingin ko wala ng masama kahit anong kainin ko kasi wala naman ako ng nakikitang diperensya sa katawan ko. Kailangan mo ba ng higit na pagpipigil pagdating sa pagkain? Pakiramdaman ng tiyan ko:”Dati, nagbibilang pa ako ng kalon o takal”, pero ngayon basta naramdaman ko na busog na ako, tumitigil na ako sa pagkain. Noong iniwasan ko ang junk food, at tigilan ko ang softdrinks,” limang kilo agad ang nabawas sa timbang ko sa loob ng isang buwan. Baguhin ang di-magandang kaugalian sa pagkain: Kapag ubos na ang nasa plato ko, hindi na ako kumukuha uli. Sekreto sa Tagumpay –Huwag magpalipas ng gutom, Mapaparami ka lang ng kain!
Ang pagkain ay nakakaapekto sa iyong pakiramdam at abilidad upang tamasahin ang masayang buhay. Kaya importante ang pagpili ng mabuti at nakakapagpalusog na mga pagkain. Tiyakin lamang sariwa at ligtas sa anumang kemikal ang kinakain na gulay at prutas. Hangga’t maari ay alamin ang pinagmumulan ng mga ito. Mahalagang malaman kung “organically cultivated” o yaong mga itinanim na hindi ginamitan ng anumang kemikal na pestisidyo at abono. Mainam na mag-backyard farming para matiyak na ligtas ang kakaining gulay at prutas.

Ito ang pinakaimportanteng haligi upang maging ganap na malusog. Lalo na kung hindi natin kaya kumain ng mga gulay, prutas, nuts at grains. Malaking tulong ang food supplement para makumpleto ang inyong nutritional requirement.
Matindi ang epekto ng Climate Change sa ating kalikasan. Dahil sa Climate Change lalo pang tumindi ang polusyon sa ating kalikasan lalo na dito sa Metro Manila. Ayon sa World Health Organization (WHO), ang Metro Manila ay isa sa mga lugar sa buong mundo na may mataas ang polusyon sa hangin. Kaya hindi na kataka-taka na natural na lamang ngayon magkaroon ng “primary complex” o sakit na tuberculosis sa mga bata dahil sa tindi ng air pollution at sa mga karatig na probinsya.
Hindi na rin ligtas ang tubig na inumin dahil ginagamitan ng kemikal na “chlorine” ang proseso ng paglininis ng mga mikrobyo bago ito ipamahagi sa kabahayan. Ang ating mga pagkain ngayon ay di rin ligtas mula sa kemikal. Tulad ng mga naglipanang mga instant food products na gaya ng instant noodles, instant 3-in-1coffee, de latang pagkain at madami pang instant kaya maraming bilang ng tao ngayon ay “instant na nagkakasakit o namamatay. “
Karaniwan ang pagpapalaki ng mga baboy at manok ay ginagamitan ng mga “feeds”. Feeds na nagapapadali ng kanilang paglaki. Tatlumpong araw na lamang ngayon pinalalaki ang manok. Samantalang 3-4 na buwan na lamang ang sa baboy. Alam naman natin na hindi organiko ang mga feeds na ito kundi hinaluhan ng mga chemical composition para patabain ng husto ang mga hayop. Mataas na rin ang “mercury content” mula sa ating mga karagatan kaya hindi rin magandang kumain ng palagian ng pagkaing dagat.
Kaya napakaimportateng uminom ng food supplements. Ang mga food supplements ay merong kakayahan na mag-alis ng mga lason (toxins) sa katawan. Paalala na lang na gumamit ng food supplements na mabisa sa pagtanggal ng mga lason (o toxins) sa katawan. Mga food supplements na kayang magbigay ng mga kinakailangang bitamina, mineral, fiber at micronutrients na kailangan ng ating katawan upang tayo ay lumusog. Kaya ang payo ng WHO ay isagawa ang “Integrative Medicine” na ang ibig sabihin ay ang paggamit sa kumbinasyon ng herbal food supplement at western medicine o gamot para makaiwas sa anumang karamdaman (prevention). Prevention is better than cure ika nga ng mga doctor at mga eksperto at tagapagtaguyod ng kalususgan.
Hindi magiging ganap na malusog ang tao kung siya ay laging kunsimido. Walang saysay ang kumain ng mga masusustansyang pagkain, pagsasagwa ng regular exercise at pag-inom ng food supplements kung ang tao ay laging problemado sa buhay. Mag-isip na lamang ng mga positibong bagay at huwag magpadala sa anumang problemang kinakaharap. Lagi na lamang isipin na ang bawat problema ay mayroong solusyon. At kapag may solusyon ay nagkakaroon tayo ng pagkakataong tulungan ang ating mga sarili at ating kapwa.
May isang bata ang sabi, Pero bata pa naman ako, bakit ko poproblemahin ang kalusugan ko? baka sabihin mo, talaga nga kaya? Maniniwala ka man o hindi, napakahalaga ng magandang kalusugan para maabot ang mga tunguhing iyan.
Hindi ko kaya kung puro whole wheat, low-fat, at sugar –free ang kakainin ko,” ang sabi ni Amber,17. Baka ganyan din ang katuwiran mo, pero huwag kang mag-alala hindi naman ibig sabihin na bawal na sa iyo ang matatamis, o kailangan mong mag-jogging nang kilu-kilometro bawat linggo. Baka nga ilang simpleng bagay lang ang kailangan mong baguhin para gumaan ang iyong pakiramdam, maging masigla at magkaroon ng magandang pangangatawan.
            Ang pagiging malusog ay hindi lamang nangangahulugan na walang sakit. Ang mabuting kalusugan ay pamumuhay na may lubos na potensyal-maging pangkatawan, pangkaisipan, pangkaibigan at pangespirituwal.
Malaking tulong ang mga simpleng hakbang na ito para mapangalagaan mo ang iyong sarili. Makakatulong ang magandang kalusugan para gumaan ang iyong pakiramdaman maging masigla, at gumanda ang iyong pangangatawan bagaman hindi lahat ng bagay sa buhay ay makokontrol mo, iba naman pagdating sa kalusugan. Ang kalusugan ay nakadepende sa iisang tao- sa iyo! Lagi nating tandaan na kailangan nating magkaroon ng malusog na pamumuhay upang makamtan natin ang mabuting kalusugan. Isasaisip nating palagi na dapat nating pahalagahan ang ating kalusugan dahil ito ang ating sekretong yaman!


No comments:

Post a Comment